Tatoeages zijn al eeuwenlang een populaire vorm van persoonlijke expressie. Of het nu gaat om een bijzonder symbool, je favoriete quote, of zelfs het logo van je geliefde voetbalclub: voor veel mensen hebben tatoeages een persoonlijke betekenis. Het lijkt misschien onwaarschijnlijk dat een tatoeage voor juridische problemen kan zorgen, maar dit is precies wat paralympisch zwemmer Joseph Craig overkwam. De zwemmer kwam in 2016 in het nieuws toen hij werd gediskwalificeerd van het EK zwemmen vanwege een tatoeage van de Olympische ringen op zijn lichaam.
Dit roept de vraag op: “Mag je zomaar een tatoeage van een logo laten zetten?“. In deze blog gaan we dieper in op hoe intellectuele eigendomsrechten een invloed kunnen hebben op jouw tattoo-keuze.
Merkenrecht en Tattoos
Het merkenrecht dient om tekens te beschermen die door bedrijven worden gebruikt ter aanduiding van hun producten of diensten. Deze tekens kunnen verschillende vormen aannemen zoals namen, logo’s of slogans.
Om van de bescherming te genieten, moet het merk worden geregistreerd. Eenmaal geregistreerd, heeft de houder van het merk het exclusieve recht om dat merk te gebruiken. De merkhouder heeft daarnaast het recht om derden te verbieden om een identiek teken te gebruiken voor dezelfde waren of diensten als die waarvoor zijn merk is ingeschreven. Hij kan daarnaast eveneens optreden tegen overeenstemmende tekens, voor zover er hierdoor bij het publiek een gevaar voor verwarring bestaat. Heeft de merkhouder een bekend merk, dan kan hij zelfs optreden tegen het gebruik van identieke en overeenstemmende tekens, ongeacht of deze voor dezelfde of overeenstemmende waren of diensten worden gebruikt.
Een cruciale voorwaarde voor de merkhouder om anderen te verhinderen om gebruik te maken van een identiek of overeenstemmend teken is dat het gebruik plaatsvindt “in het economisch verkeer”. Volgens het Europees Hof van Justitie is dit het geval wanneer het teken gebruikt wordt in het kader van een handelsactiviteit en er een economisch voordeel wordt nagestreefd. Merken die uitsluitend in de particuliere sfeer worden gebruikt, kunnen met andere woorden niet door de merkhouder worden verboden.
Maar hoe zit het dan met tatoeages? In de meeste gevallen worden tatoeages gezet voor persoonlijke redenen. Tatoeages zijn een ideale manier om je persoonlijkheid te uiten en te laten zien waar je voor staat. Voor sommigen is dat een bepaalde quote, het logo van hun favoriete automerk of een afbeelding van hun favoriete Disney personage. Zolang je er geen commercieel voordeel mee nastreeft, levert een tatoeage van een beschermd logo doorgaans geen problemen op.
Wanneer levert een tatoeage van een logo dan wél problemen op? Dit is het geval wanneer de tatoeage wordt geplaatst voor commerciële doeleinden en er een economisch voordeel mee wordt nagestreefd. Een voorbeeld hiervan is ‘skinvertising’, waarbij een tatoeage wordt gebruikt als onderdeel van een advertentiecampagne voor een merk. In zulke gevallen kan de merkhouder wél actie ondernemen om het gebruik van zijn merk als tatoeage te verbieden.
Daarnaast kan een merkhouder ook bezwaar maken als het gebruik van een merk door een tatoeage afbreuk doet aan de reputatie van het merk, of wanneer er ongerechtvaardigd voordeel wordt getrokken uit het merk, zelfs als er geen sprake is van gebruik in het economisch verkeer.
Auteursrecht en Tattoos
Naast het merkenrecht kan ook het auteursrecht een rol spelen als het gaat om tatoeages. Het auteursrecht biedt bescherming aan originele werken zoals kunstwerken, foto’s en logo’s.
In het geval van auteursrechten heeft de maker van het werk het exclusieve recht om te bepalen hoe en waar het werk wordt gebruikt, gereproduceerd en verspreid. Hij kan derden verbieden om, zonder zijn toestemming, gebruik te maken van zijn werk.
Wanneer je een tatoeage laat zetten van een auteursrechtelijk beschermd werk, zoals een tatoeage van de Mona Lisa of het Apple-logo, maak je in feite een reproductie van dat werk. Zonder toestemming van de auteursrechthebbende van het werk, kan deze kopie beschouwd worden als een inbreuk op zijn auteursrechten.
Wat betekent dit voor jou?
Mag je zomaar een tatoeage laten zetten van een beschermd logo? Normaal gezien zal het merkenrecht geen belemmering vormen bij je keuze voor een tatoeage van een beschermd logo. Althans, zolang je de tatoeage laat zetten voor persoonlijke redenen en er geen economisch voordeel mee nastreeft.
Maar let op: als je van plan bent om je tatoeage te gebruiken voor commerciële doeleinden, zoals in een marketingcampagne, kunnen er juridische problemen ontstaan. Dit geldt ook als je tatoeage de reputatie van het merk schaadt, of nog als je een auteursrechtelijk beschermd werk laat tatoeëren zonder toestemming. In zulke gevallen hebben merkhouders en auteursrechthebbenden het recht om in te grijpen.
