In 2019 gaf het Hof van Beroep te Gent de fiscus gelijk dat advocaten voor conclusies, ingebrekestellingen, brieven,… geen gebruik konden maken van het fiscaal gunstregime voor auteursrechten. De redenering van het Hof en dat van de fiscus is, dat de werken van de advocaten niet origineel zijn omdat zij gebonden zijn door wettelijke & deontologische regels waardoor er geen ruimte meer is voor creatieve en vrije keuzes.
De advocaat in kwestie stelde daarop Cassatieberoep in, omdat volgens hem de appelrechter het geschil niet correct conform de wet had uitgelegd. In haar recent arrest van april 2023 gaf het Hof van Cassatie de advocaat gelijk.
Wat was het oordeel van het Hof van Cassatie?
Het Hof van Cassatie bevestigde dat opdat een werk beschermd kan worden door auteursrecht, het werk origineel moet zijn. Dit houdt in dat het werk het resultaat moet zijn van de vrije en creatieve keuzes van de auteur die toelaten dat het werk de eigen intellectuele creatie is van de auteur en het zijn persoonlijkheid draagt. Woorden, zinnen, uitdrukkingen,… zelfs een opeenvolging van 11 woorden kunnen zoals bevestigd in het InfoPaq I arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie beschermd zijn door het auteursrecht.
Soms zijn er echter regels, wettelijke beperkingen of technische overwegingen waar de auteur van een werk dient rekening mee te houden. Hierdoor kunnen er soms geen echte vrije en creatieve keuzes gemaakt worden. De fiscus achtte dit van toepassing voor advocaten gezien bijvoorbeeld de vorm van conclusies bij wet bepaald zijn. Het Hof van Cassatie benadrukte vervolgens dat zelfs werken die aan dergelijke technische vormvoorwaarden onderworpen zijn nog steeds origineel kunnen zijn indien de auteur zijn persoonlijkheid heeft kunnen verwerken in het werk door vrije en creatieve keuzes te maken omtrent de inhoud van het werk. Zo stelt het Hof van Cassatie:
“Krachtens artikel 444, eerste lid, Gerechtelijk Wetboek oefenen de advocaten vrij hun ambt uit ter verdediging van het recht en van de waarheid.
De wetgeving waarmee een advocaat bij het uitoefenen van zijn activiteiten rekening moet houden evenals zijn beroepsdeontologie beletten als dusdanig niet dat de advocaat zijn persoonlijkheid tot uiting kan brengen in sommige werken die hij schrijft door vrije en creatieve keuzes tot uiting te brengen.”
Het Hof van Cassatie heeft daarom dan ook het arrest van het Hof van Beroep te Gent vernietigd.
Zijn advocaten nu off the hook voor de toekomst?
Het Hof van Cassatie bevestigt dat advocaten wel degelijk van het fiscaal gunstregime zoals het van toepassing was ten tijde van het arrest gebruik kunnen maken. Zijn daarmee de problemen nu van de baan voor de advocaat wat betreft het fiscaal gunstregime? Zeker niet.
Dit Cassatie arrest werkt vooral in het voordeel van de advocaat voor het oude fiscaal gunstregime voor auteursrechten. Ondertussen werd het regime gewijzigd in 2023, waarbij de regels verder werden aangescherpt. Waarbij werken die niet werden overgedragen met het oog op de exploitatie of daadwerkelijk gebruik zijn uitgesloten, conclusies zijn namelijk principieel slechts bestemd voor de tegenpartij(en), voor de rechtbank en voor de cliënt. Een uitzondering op dit principe zijn bv. juridische artikels en blogs die advocaten schrijven die gepubliceerd worden op websites en/of in (juridische) tijdschriften. De mogelijkheid voor advocaten om zich aldus op dit gewijzigde fiscaal gunstregime te beroepen wordt aanzienlijk ingeperkt.
Het oude fiscaal regime zal voor de advocaten in het jaar 2023 wel nog van toepassing zijn maar slechts voor 50% van de inkomsten uit auteursrechten. Vanaf 2024 zullen zij in veel mindere mate gebruik kunnen maken van het fiscaal gunstregime.
Wenst u meer te weten over auteursrechten of het gewijzigde fiscaal gunstregime? Aarzel dan niet om ons te contacteren!
