Deze zomer verschijnt “1984: the Graphic Novel” van de hand van Fido Nesti. Dat de eerste graphic novel adaptatie van 1984 in 2021 verschijnt, is geen toeval. Op George Orwells werken rusten sinds dit jaar geen auteursrechten meer, maar wat betekent dit precies voor jou? Mag nu ineens zomaar alles?
Out of copyright
Auteursrechten gunnen auteurs een zeer lange bescherming. Zo gelden auteursrechten gedurende het hele leven van de auteur, plus een periode van 70 jaar. Die 70 jaar begin je te tellen vanaf 1 januari volgend op de dood van de auteur.
Orwell stierf in 1950 en zijn erfgenamen genoten daarna auteursrechtelijke bescherming tot begin dit jaar. Op 1 januari vervielen de auteursrechten op de werken van Orwell, waaronder klassiekers zoals “Road to Wigan Pier”, “Animal Farm” en “1984”.
When you no longer control the past…
Dit betekent dat eenieder de integrale (gepubliceerde) werken van Orwell mag afdrukken en beginnen verkopen. Dit betekent in principe ook dat je zijn personages mag hergebruiken en jouw eigen versie van zijn verhalen mag maken. Wil je een varken genaamd Napoleon in jouw kortverhaal, dan kan dat.
Je mag dus ook perfect een adaptatie maken van de werken van Orwell. Wie zich geïnspireerd voelt, mag een eigen filmversie van Animal Farm maken of een grahpic novel tekenen over 1984 en dit alles zonder toestemming nodig te hebben!
Is Big Brother dood en begraven?
De literaire werken van George Orwell mogen nu vrij hergebruikt worden, maar dit betekent niet het einde van alle rechten die aan alle gerelateerde media verbonden zijn. Zo mag je nu gerust je eigen graphic novel maken van 1984, maar mag je hierbij Fido Nesti niet natekenen.
De adaptaties van de werken van Orwell kunnen immers potentieel zelf van intellectuele rechten genieten. Fido Nesti zal zich op het auteursrecht kunnen beroepen om kopieën van zijn graphic novel tegen te houden. Door het tekenen van de personages, stort Nesti immers zijn eigen persoonlijkheid in zijn tekeningen. De namen, verhaallijnen en quotes die uit het boek “1984” zelf komen, zullen niet beschermd zijn; de manier waarop Nesti “Winston” tekent wel.
Je kan dus ook niet zomaar fragmenten hergebruiken uit de film “1984” van Michael Radford. Aangezien Radford nog springlevend is, zullen de auteursrechten op de film dan ook nog vele jaren blijven gelden. Wel kan Radford niet tegenhouden dat je jouw eigen filmversie maakt (zolang je geen originele aspecten van zijn film kopiëert).
Het verdwijnen van de auteursrechten op Orwells werken betekent dus niet dat je plots ook gebruik kan maken van afgeleide werken. Je moet dus steeds nagaan of de maker van de adaptatie zelf originele elementen heeft toegevoegd aan het werk die zijn persoonlijkheid tot uiting brengen. Voor adaptaties zoals graphic novels en films zal dit quasi altijd het geval zijn!
Interesse?
Contacteer ons
Kijk ook uit voor merken!
Naast auteursrechten kunnen er ook nog steeds merken geregistreerd worden op elementen uit de werken van Orwell. Denk bijvoorbeeld aan het TV-programma “Big Brother”. Deze naam is voor TV-programma’s beschermd in zowel de EU als de Benelux. Wie zijn TV-programma “Big Brother” wil noemen, zal dus in principe een licentie moeten bekomen van de eigenaar van dit merk.
Wat merken onderscheidt van auteursrechten (en andere IP-rechten), is dat merken oneindig hernieuwd kunnen worden. In principe kan aldus een eindeloos monopolie op “Big Brother” ontstaan, althans zolang men dit programma blijft maken.
Wie een merk heeft, moet het immers blijven gebruiken. Doe je dit niet, kan iedereen na vijf jaar zonder normaal gebruik de nietigheid van jouw merk vorderen.
“If you want a picture of the future, imagine a boot stamping on a human face – forever.” – George Orwell, 1984
Conclusie
Wie een boek van Orwell wil lezen, kan nu rechtsgeldig een gratis pdf van de tekst downloaden en afprinten. Wat je daarentigen niet zomaar kan is een afgeleid werk van Orwells boeken kopiëren. Wie de film “1984” downloadt van de Pirate Bay, maakt zich nog steeds schuldig aan piraterij. Ook bestaat de kans dat een element uit Orwells werken beschermd is als merk. Ook in dit geval zal je een licentie nodig blijven hebben om het merk te kunnen gebruiken.
Heb je vragen over auteursrechtenbescherming of afgeleide werken en adaptaties, of wil je weten of jouw werken ook beschermd zijn onder het auteursrecht? Aarzel dan niet om ons te contacteren!
